Energie uit toiletgang

Veendam Waterschap Hunze en Aa’s gaat in september elektrische stroom winnen uit afvalwater. Dat gebeurt met een speciale brandstofcel die op de ammoniak uit urine loopt. Ingenieurs spreken al beeldend over nieuwe ‘gele stroom’.

Na een aantal jaren van laboratoriumproeven start een consortium van bedrijven in Scheemda (Oost-Groningen) binnenkort een praktijkproef . Een half jaar langwordt het afvalwater van 59 duizend Groningers gezuiverd. ‘We mengen ook de pure urine die afkomstig is van de toiletpotten van het nieuwe provinciehuis in Assen’, meldt zuiveringstechnoloog André Hammenga van waterschap Hunze en Aa’s.

Uitwerpselen

Het waterschap heeft in Scheemda al een vergistingsinstallatie staan die rioolslib omzet in energierijk biogas. Het restant van het vergistingsproces zit bomvol fosfaat (uit uitwerpselen) en in mindere mate ammonium (uit urine).

Door magnesium toe te voegen, worden zowel fosfaat als ammoniak in het kristal struviet gevangen. ‘Uit dat struviet verdampen we ammoniak dat daarna naar de brandstofcel gaat. Het restant van het kristal gebruiken we om opnieuw ammonium te vangen’, zegt Hammenga. Het fosfaat wordt gebruikt om kunstmest te maken.

Hoeveel stroom zal worden opgewekt met de installatie in Scheemda moet de praktijk uitwijzen. Het waterschap verwacht minstens energieneutraal te kunnen werken.

Veel energie

In de huidige praktijk wordt ook stikstof en fosfaat verwijderd uit afvalwater, maar dit kost veel energie, chemicaliën en ruimte zonder dat de waardevolle grondstoffen worden hergebruikt. Vooral fosfaat is een mineraal waarvan de voorraden eindig zijn. Op termijn zou daarom de productie van kunstmest uit menselijke (en dierlijke) uitwerpselen kunnen plaatsvinden.

Alle waterschappen werken aan innovatieve zuiveringsmethoden die zoveel mogelijk energie opleveren. Het is voor het eerst dat een brandstofcel in een zuiveringsinstallatie elektrische stroom gaat produceren uit ammoniak.