Author: Vincent Schakel

Zondag 23 april hebben wij mijn moeder vergezeld om naar de Tjideng reünie van 2023 te gaan. Samen met 5 familieleden, drie generaties, hebben we verhalen aangehoord en gezien hoe informatie wordt uitgewisseld.

Pas wanneer je de mensen hoort praten over hun eigen persoonlijke ervaringen besef je een heel klein beetje hoe groot de hel moet zijn geweest.
Deze reünie was uitverkocht, van de 250 mensen waren er 69 die zelf in het kamp hebben gewoond en dit dus hebben overleefd.

Opvallend dit jaar was dat meerdere getuigen aangeven dat de Japanse bezetters één doel nastreven; de kampbewoners en andere gevangenen moesten zo snel mogelijk dood.
Er was regelmatig geen eten, wat je te eten kreeg was stijfselpap. “Als je dit at, dan had je maximaal een half uur het gevoel dat je wat had gegeten, dan begon de honger weer”, horen we vertellen. Soms dreef er een stukje ingewanden in, dan had je geluk.

Er zijn geen videobeelden beschikbaar, zeldzame foto’s worden wel gedeeld. Opvallend is echter dat er zoveel tekeningen zijn gemaakt en bewaard zijn gebleven.

Mijn moeder, mijn oma, mijn tante en mijn oom hebben het kamp overleefd. Mijn opa heeft aan de Birmaspoorlijn gewerkt en heeft de oorlog gelukkig ook overleefd.
Mijn moeder was de oudste van de drie kinderen, is helaas echter nog de laatste die overgebleven is. Je merkt dat de emotie regelmatig opkomt bij het horen van de verhalen, dit zorgt weer dan eigen herinneringen weer opkomen. “Pijnlijk, maar het werkt met de verwerking”, is wat mijn moeder dan ook zegt.

Eén van de voorbeelden van de gruwelijke intenties werd nu verduidelijkt toen werd aangegeven dat bij het binnenhalen van nieuwe ‘bewoners’ de jonge vrouwen (mannen waren immers elders te werk gesteld) dan de omheining weer kleiner moesten maken. Dus meer mensen, minder ruimte. En meerdere keren per dag op het plein eer betuigen aan de Japanse overwinnaars. De kinderen werden achterin geplaatst, want als vrouwen werden gestraft – geslagen – dan konden de kinderen dat niet zien, wel horen, wat mogelijk nog beangstigend was.

En wanneer de vrachtwagens die brood kwamen brengen niet eervol werden begroet, dan werd als straf de gehele inhoud van deze vrachtwagens – gele harde broden – in een grote kuil gestort en vernietigd. En kregen de bewoners drie (!) dagen geen eten.

Gruwelijk. Een aantal keer werd gekeken naar de huidige oorlog welke Rusland is gestart tegen Oekraïne. Wat leert het verleden in de 2e wereldoorlog ons richting deze oorlog? Hoe wordt later naar dit moment teruggekeken. Niemand die hier een antwoord op weet.

De rit van Havelte naar Bronbeek, Arnhem, is met de GoPro opgenomen. Het was zondagmorgen nog vroeg en heerlijk rustig op de weg.