Nederlandse producenten van fossiele stroom zitten in zwaar weer en de problemen zullen nog jaren aanhouden. Dat beeld schetsen de bestuursvoorzitters van energiebedrijven EON Benelux en GDF Suez Nederland los van elkaar.
De problemen worden veroorzaakt door een ongunstige samenloop van omstandigheden. Nederland kampt met een overschot aan fossiele centrales door de investeringshausse van de afgelopen jaren. De problemen worden bovendien vergroot door de economische tegenwind in Europa, waardoor de vraag naar stroom afneemt. Dit terwijl de verwachting is dat het aanbod van groene stroom de komende jaren blijft groeien.
Cijfers over de winstgevendheid geven de bedrijven niet, maar ingewijden zeggen dat de energiecentrales momenteel amper winst maken, als ze dat al doen. Gascentrales hebben het nog moeilijker dan kolencentrales door de hoge gasprijs. Vrijwel alle grote Nederlandse energiebedrijven hebben daarmee te kampen.
De paradox is daarbij dat voor over tien jaar juist een tekort van deze gas- en kolencentrales wordt voorzien. Die zijn nodig om in te kunnen springen op dagen met tegenvallende opbrengsten van wind- en zonne-energie. Mede gezien de huidige overcapaciteit is de bereidheid om te investeren echter minimaal.
Directeur Maria van der Hoeven van het Internationaal Energie Agentschap karakteriseerde de marktomstandigheden voor gascentrales als een‘perfecte storm’ eind vorige week tijdens een gascongres in Lelystad. Dat wil zeggen: alle omstandigheden zijn ongunstig.
‘Het is moeilijk, zo niet onmogelijk om de investeringen in gascentrales terug te verdienen in de huidige markt’, zegt bestuursvoorzitter Ruud Bos van GDF Suez Nederland tijdens een bezoek aan de Maxima-centrale. Zijn baas, de Fransman Jean-François Cirelli, zegt tijdens hetzelfde gesprek dat GDF Suez in heel Europa de komende jaren 5% van het productiepark gaat sluiten. Alle grote Europese energiebedrijven, waaronder GDF, RWE (Essent), EON en Vattenfall (Nuon) zijn momenteel in de kosten aan het snijden.
GDF Suez, dat met 1200 werknemers de grootste stroomproducent in Nederland is, heeft dit jaar in Nederland al twee oude gascentrales uit bedrijf genomen. Meer dan 80% van de stroom die GDF Suez in Nederland opwekt, komt uit gasgestookte centrales.
EON Benelux-topman Rolf Fouchier voorspelt dat gascentrales het in Europa de komende‘vijf tot tien jaar lastig blijven hebben’. Gascentrales staan vaak stil omdat de stroom die ze produceren in toenemende mate goedkoper is dan het gas dat in de centrales gaat.
‘Kolencentrales doen het iets beter, maar hebben het ook moeilijk door de lage stroomprijs’, zegt Fouchier op het hoofdkantoor van EON in Rotterdam. De problemen voor de kolencentrales verergeren als het nieuwe kabinet volhardt in de invoering van de kolentaks. EON heeft een grote kolencentrale in aanbouw op de Maasvlakte die volgend jaar opgeleverd wordt.
Abvakabo FNV, de grootste vakbond in de energiesector, voorspelde maandag dat er in Nederland duizend arbeidsplaatsen verdwijnen bij energiebedrijven als de kolentaks wordt ingevoerd.
De kolencentrale van het Zeeuwse nutsbedrijf Delta zit ook in zwaar weer, aldus het bedrijf in het jaarverslag. Omdat na 2012 betaald moet worden voor CO2-emissierechten stijgen de productiekosten fors.‘Hierdoor wordt de centrale verliesgevend en is het een reële optie om de centrale te sluiten’, staat in het jaarverslag.